ในเมื่อทุกคนต้องการมีคุณค่าโดยธรรมชาติ
แต่สังคมมาเล่นบทบาทเป็นผู้กำหนดคุณค่าให้
ไม่น้อยคนจึงไม่รู้สึกมั่นใจในคุณค่าแห่งตน
ต้องมองหาและไล่ล่าคุณค่าที่สังคมหยิบยื่นให้
จนต้องมองข้ามหรือสูญเสียคุณค่าแห่งตนไป
สังคมจึงต้องรับผิดชอบในผลเสียที่ตามมาอย่างเลี่ยงไม่ได้

ในประเทศที่เจริญก้าวหน้าแบบสุดโต่ง
ไม่ว่าจะด้านวัตถุสิ่งของ หรือด้านเทคโนโลยี
จนเกิดกระแสแห่งคุณค่าในเชิงสมรรถนะ ประสิทธิภาพ ประสิทธิผล
ที่ท้าทายเด็กรุ่นใหม่อย่างเป็นรูปธรรม
เด็กเก่งเด็กมีความสามารถ
ต่างก็ถือเป็นการท้าทายให้มุมานะ
ในเมื่อคนรุ่นก่อนวางฐานไว้ดีแล้ว
ก็มุ่งมั่นจะสานต่อและพัฒนาให้มากไปกว่าเดิม
เด็กที่รู้ตัวว่าไม่เก่งไม่มีความสามารถ
ก็มองว่าเหลือบ่ากว่าแรงที่จะสานต่อ
ได้แต่ชื่นชมระคนความรู้สึกขมขื่น
เหมือนถูกปิดกั้นโอกาส
ไม่สามารถสร้างคุณค่าด้วยความเก่งความสามารถที่มี
ที่ทำใจรับความพ่ายแพ้ รับปมด้อยได้
ก็ได้แต่ทึ่งและชื่นชมผู้ที่มีบทบาทในความเจริญก้าวหน้า
กระนั้นก็ไม่วายที่จะแอบน้อยใจในชะตาชีวิต
พร้อมกับปลอบใจตนเองว่าทำไงได้ เลือกเกิดไม่ได้
ถ้าปลอบใจแล้วยังเอาไม่อยู่
ก็หาทางหลบ หาทางกดเก็บ ความรู้สึกขัดแย้ง
หลายคนก็พบทางออกทางแอลกอฮอล์ สารเสพติด
หลุดลอยไปจากความเป็นจริงให้สิ้นเรื่องสิ้นราว
หนักเข้าก็ถึงขนาดเบื่อหน่ายชีวิตในที่สุด
ที่ทำใจรับไม่ได้ หรือไม่อยากทำใจ
ก็เอาแต่โทษทุกอย่าง โทษทุกคน
ไม่เว้นแม้แต่ตนเอง
ในเมื่อสานต่อสิ่งที่คนรุ่นก่อนทำไว้ไม่ได้
ก็สร้างก็ทำอะไรขึ้นมาเอง
ให้เด่น ให้แปลก ฉีกแนวออกไป
ทำอะไรก็ได้ ขอให้แตกต่าง
สวนกระแสสังคมในทุกเรื่อง
พร้อมกันนั้นก็สร้างกระแสใหม่
ประชดสังคม ประชดระบบ ประชดค่านิยม...ไปในตัว
ประกาศตนเป็นเสรีชนไปโดยปริยาย
หรือไม่ก็ย้อมเกล็ดกระแสสังคม
ในเมื่อเด่นทางดีไม่ได้ก็เด่นทางอื่นสิ้นเรื่อง
แล้วก็ใช้พฤติกรรมก่อกวนเรียกร้องความสนใจ
สร้างคุณค่าจำเพาะให้แก่ตนเอง ให้แก่กลุ่ม
ทำให้คนพูดถึงในแง่ดีแง่สร้างสรรค์ไม่ได้
ก็ให้พูดถึงแง่ร้ายแง่ทำลายก็แล้วกัน...

ในขณะที่ต้องปวดหัวและหาทางแก้ปัญหาเด็กวัยรุ่น
สังคมต้องหันกลับมามองตนเองด้วยความจริงใจ
มีคุณค่าใดที่สังคมพากันสร้างพากันกำหนดขึ้นมา
ที่ทำให้เด็กทำให้เยาวชนต้องรู้สึกไร้คุณค่าในตนเองบ้าง?
สังคมยอมรับและเปิดโอกาสให้เด็กให้เยาวชนพัฒนาคุณค่าของแต่ละคน
พร้อมกับเน้นคุณค่าแห่ง “การเป็น” มาเป็นอันดับแรกหรือไม่?
โดยที่ผู้ใหญ่ในสังคมทำตัวให้เป็นแบบอย่าง
ตอกย้ำให้เกิดความตระหนักทั้งด้วยคำพูดและการกระทำ
เพราะในความเป็นจริงแล้ว
ชนรุ่นก่อนคือผู้ที่หล่อหลอมชนรุ่นที่ตามมา
ปัญหาของชนรุ่นปัจจุบัน
มักจะเป็นปัญหาที่ชนรุ่นก่อนวางยาไว้...นั่นแหละ •