.     นึกว่าน่าเป็นห่วงมากแล้ว เมื่อผลสำรวจทัศนคติของประชาชน ที่มีต่อรัฐบาลที่ทุจริตคอร์รัปชั่น มากกว่าครึ่งยอมรับได้ หากประชาชนอยู่ดีมีสุข ประเทศชาติเจริญ เพื่อนร่วมวงสนทนายืนยันว่า แค่นั้นยังไม่เท่าไร เพราะมีให้น่าวิตกมากกว่านั้น พร้อมพูดถึงผลการสอบถามเด็กนักเรียน การทุจริตคอร์รัปชั่นในการเมืองผิดหรือไม่ นักเรียนส่วนมากยืนกรานว่า ไม่ผิด ถ้าไม่โดนจับ... ถ้าจะมองในแง่ประสาเด็กๆ เมื่อคิดจะทำอะไรผิดๆ ถ้าไม่มีใครรู้ ไม่มีใครเห็น ไม่มีใครอยู่แถวๆ นั้น ก็กล้าทำ กล้าเสี่ยง กล้าลอง ทำไป กลัวไป หวาดระแวงไป ทำแล้วใช่ว่าจะไม่รู้สึกผิด ถึงอย่างไรใจก็ยังตำหนิติเตียนให้ว้าวุ่น เผลอๆ ก็ส่อพิรุธให้ถูกจับจนได้ เพราะอะไรที่ผิด ก็ยังผิดวันยังค่ำ มโนสำนึกแห่งความถูกต้องดีงาม ยังเป็นมาตรฐานแห่งพฤติกรรมไม่เปลี่ยนแปลง แต่พอมารับรู้การกระทำของผู้คนในสังคม โดยเฉพาะบุคคลสาธารณะ ที่ขัดแย้งกับมาตรฐานความถูก-ผิด แถมยังโจ๋งครึ่มให้เห็นเป็นเหตุการณ์รายวัน แล้วก็ออกมาแก้ตัว พยายามชี้แจงให้ผิดเป็นถูก ถ้าฟังไม่ขึ้น ขัดความรู้สึกของประชาชน ก็ยังดื้อด้านยืนกรานข้างๆ คูๆ ถึงจะเป็นการกระทำที่ชั่วก็จริง แต่ไม่ผิด แล้วก็ดึงกฎหมายบ้านเมืองมาอ้างอิง พร้อมกับหาช่องว่างในตัวบทกฎหมาย นำมาตีความให้เข้าทางจนได้ ถึงจะเป็นพฤติกรรมผิดศีลธรรมจริง แต่ไม่ผิดกฎหมายซะอย่าง และแม้จะผิดกฎหมายเต็มๆ อำนาจ บารมี ฐานะ ทรัพย์สินเงินอง ก็ยังสามารถทำให้หลุดลอยไปได้อย่างหน้าชื่นตาบาน... เด็กๆ ที่เติบโตมาในบริบทเช่นนี้ คงยากที่จะไม่ได้รับผลกระทบ พ่อแม่ครูบาอาจารย์อบรมปากเปียกปากแฉะ ทำดีหนีชั่วแล้วชีวิตเป็นสุขเจริญก้าวหน้า เด็กก็คงอดรู้สึกขัดแย้งภายในไม่ได้ “ที.... (ชื่อ) ทำชั่ว คดโกง ฉ้อราษฎร์บังหลวง ยังได้ดิบได้ดี ร่ำรวย มียศถาบรรดาศักดิ์ มีหน้ามีตา...” แล้วพาลสงสัยหลักศีลธรรมสากล “ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว” ...ยังจะจริงอีกหรือ?... ในขณะที่ตำหนิต่อว่าพฤติกรรมวัยรุ่นสมัยนี้ พ่อแม่ครูบาอาจารย์ผู้ใหญ่ในสังคมทุกระดับ คงต้องส่องกระจกชะโงกดูเงาตัวเอง ว่าได้มีส่วนทำลายมโนสำนึกแห่งความถูกต้องดีงามในชนรุ่นใหม่ ทั้งด้วยแบบอย่างพฤติกรรม ทั้งด้วยทัศนคติ... หรือไม่ ไม่เช่นนั้นการอบรมสั่งสอนก็คงไร้ค่า ไม่ต่างกับเขียนมือขวาลบด้วยมือซ้าย...จนต้องวิตก •